Rosnące koszty ogrzewania, kryzys energetyczny i wojna za naszymi granicami, aż nadto wyraźnie uzasadniają potrzebę posiadania przez gospodarstwa domowe własnego systemu indywidualnego ogrzewania, które będzie niezależne od dostępu do paliwa i dopływu energii elektrycznej oraz stabilne, czyli zapewniające komfort cieplny niezależnie od warunków pogodowych i pory dnia. Jeżeli ma to być ponadto neutralny klimatycznie system grzewczy, wpisujący się w europejską transformację energetyczną zakładającą szybką dekarbonizację i stosowanie wyłącznie niskoemisyjnych odnawialnych źródeł energii (OZE) nie powodujących negatywnego oddziaływania na zdrowie ludzi i środowisko, to praktycznie nie mamy dziś innej tego rodzaju technologii grzewczej niż zduńskiej, opartej na wykorzystywaniu do tych celów tzw. mieszkaniowych ogrzewaczy pomieszczeń – czyli pieców i kominków zasilanych biomasą drzewną. Z tego też powodu obserwujemy dziś w całej Europie tak wielki rozwój zduńskich technologii grzewczych i wyposażanie w nie niemal wszystkich nowobudowanych domów. Mamy dziś dostępny szeroki wybór tego rodzaju urządzeń: możemy wybudować instalację która zapewni podstawowe, główne ogrzewanie części lub całego domu w wygodny sposób znany z tradycyjnych pieców kaflowych – czyli bezobsługowo przez okres 8 -24 godzin najtańszym drewnem opałowym, lub na sposób kominkowy, gdy będziemy musieli częściej dokładać do paleniska drewno kominkowe, regulować i czuwać nad procesem spalania i ogrzewania.
Możliwość stosowania tych systemów grzewczych, wymaga jednak koniecznie, by budynek został wyposażony w tzw. strategiczną infrastrukturę energetyczną, która dawałaby możliwość spalania biomasy drzewnej w sposób niskoemisyjny i bezpieczny. Oznacza to, że budynek musi być wyposażony w dostosowany do przewidywanego urządzenia grzewczego na biomasę drzewną przewód kominowy i przewód dopływu powietrza do spalania. Aby przewody te mogły zapewnić poprawne funkcjonowanie danego typu pieca czy kominka, muszą one spełniać nie tylko wymogi określone dla nich prawem budowlanym czy normami europejskimi, ale muszą również zostać dostosowane do warunków spalania w tych konkretnie mających być zainstalowanych piecach i kominkach. W praktyce, co jest typową praktyką w innych krajach UE, architekt domu już na etapie projektowania systemu ogrzewania – podstawowego – piecowego lub dodatkowego – kominkowego, uwzględnia warunki techniczne których wymagają planowane urządzenia i czyni to w porozumieniu ze specjalistą z branży zduńskiej.
Aby właściwie dostosować do planowanych urządzeń grzewczych przewody kominowe i powietrzne – ich rodzaj, długość i przekrój, podstawowym warunkiem będzie rozpoznanie wielkości wsadu paliwa, czyli jednorazowej ilości załadunku drewna do paleniska. To wielkość załadunku biomasy determinuje ilość dostarczanego powietrza potrzebnego do poprawnego spalania. Gdy powietrza będzie mało, aby spalanie było efektywne i niskoemisyjne, mały musi być też wsad drewna i przeciwnie, gdy powietrza będzie odpowiednio dużo, wsad drewna/brykietu drzewnego może też być odpowiednio większy i jednorazowo wynosić nawet 16 -20 kg. – w paleniskach piecowych. We współczesnych kominkach, ze względu na nowe wymagania emisyjne, wsad ten może wynosić zwykle tylko kilka kilogramów (2 – 3 szczapy drewna) i dlatego średnica przewodu doprowadzającego powietrze może wynosić tylko Ø 10 cm.- co jest niestety częstą praktyką na budowach i w ten sposób uniemożliwia się przyszłym mieszkańcom podstawowe i wygodne ogrzewanie, czyli stosowanie pieców o dużych załadunkach drewna, wymagających również dużego dopływu powietrza o średnicy Ø 15 cm.
Jeżeli na etapie projektowania domu nie można rozpoznać ani typu przyszłego urządzenia grzewczego, ani wielkości załadunku opału, rozsądnym działaniem będzie zastosowanie przewodów o większym przekroju, czyli systemowego komina z przewodem o średnicy Ø 20 cm a dla doprowadzenia powietrza o średnicy Ø15 cm., lub o analogicznej powierzchni przekroju przewodu prostokątnego. Dobrze, jeżeli przewód dopływu powietrza będzie wykonany z PCV czyli odporny na wilgoć, a przewód dymowy systemowy – z gotowych prefabrykatów, zakończony nasadą kominową posiadającą również funkcję stabilizacji ciągu i ograniczania w ten sposób zużycia paliwa (np. Smartflow). Zasadniczo komin powinien być wyższy od kalenicy dachu, ale w rzeczywistych realizacjach zachodzi wiele dodatkowych uwarunkowań, których nie można opisać szczegółowo w krótkim tekście poradnika i dlatego przy projektowaniu i budowie systemu grzewczego własnego domu, należy zawsze korzystać z wiedzy fachowców – zdunów, specjalistów od budowy pieców i kominków – tym bardziej, jeżeli ma on stanowić podstawowy system grzewczy. Tym bardziej wymaga tego bezwzględnie najnowszy rozwój innowacyjnych technologii grzewczych opartych na biomasie drzewnej, jak np. wprowadzana obecnie technologia pieców i kominków opalanych gazem drzewnym generowanym z pelletu. W większości krajów, do budowy instalacji grzewczych mających stanowić podstawowy system grzewczy budynku mieszkalnego w oparciu o biomasę drzewną, dopuszczani są tylko wykonawcy legitymujący się tzw. potwierdzonymi kwalifikacjami zawodowymi, czyli zawodowym tytułem mistrza zduńskiego, potwierdzonym zdanym egzaminem teoretycznym i praktycznym przed komisją cechu zduńskiego zrzeszonego w Izbie Rzemieślniczej. Taki obowiązujący system, gwarantuje wysoki, rzemieślniczy standard wykonania systemów grzewczych, ich skuteczne funkcjonowanie i gwarancję bezpieczeństwa – a nawet w wielu krajach warunek dopuszczenia do użytkowania czy możliwość skorzystania z systemu wsparcia w ramach programów transformacji energetycznej i rozwoju stosowania neutralnych klimatycznie OZE. Dla przykładu, niedawno u naszych południowych sąsiadów w Czechach, dla spełniających takie warunki zduńskich instalacji podstawowego ogrzewania drewnem, został wprowadzony system dotacji w wysokości 2000 Euro, który znacząco wesprze rozwój stosowania odnawialnych źródeł energii i budowę nowoczesnych pieców mieszkaniowych – piecokominków na biomasę drzewną.
Wyposażanie budynków mieszkalnych w strategiczną infrastrukturę energetyczną powinno stać się dziś podstawowym wymogiem, który pozwoli na rozwój rozproszonej energetyki cieplnej w oparciu o zduńskie technologie grzewcze na drewno jako OZE i tym samym na znacznie szybszy i tańszy sposób realizacji Europejskiego Zielonego Ładu. Wygodne w użytkowaniu, lecz całkowicie uzależnione od energii elektrycznej inne stosowane dziś technologie OZE (PC,PV), powinny w coraz większym stopniu stawać się alternatywnymi systemami w stosunku do zapewniających całkowitą niezależność i stabilność energetyczną zduńskich systemów podstawowego ogrzewania – które ponadto mogą je zapewniać po najniższych kosztach (ok. 100 zł za KWh).
Jacek Ręka
